Disiplin cezaları, kamu görevlilerinin mevzuata, çalışma düzenine, hizmetin gereklerine aykırı fiillerine karşı düzenlenen idari yaptırımlardır. Kamu hizmetlerinden sürekli uzaklaştırılabilmek gibi ağır sonuçlara neden olabilen disiplin cezaları, ağırlığı ve önemi sebebiyle Anayasa’nın 38. maddesindeki suç ve cezalara ilişkin kurallara tabi tutulmuşlardır.
“Kanunsuz suç ve ceza olmaz” ilkesi uyarınca, ceza yaptırımına bağlanan her bir fiilin tanımının yapılması ve kanunun ne tür fiilleri suç sayarak yasakladığının hiçbir kuşkuya yer vermeyecek şekilde belirtilmesi gerekmektedir. Sözü edilen suç tanımlaması yapıldıktan sonra, suçun karşılığı olan cezanın ve suç sayılan fiili gerçekleştiren kamu görevlisinin hangi disiplin kuralını ihlal ettiğinin açık bir şekilde ortaya konulması da zorunludur. Sözkonusu fiil, mevzuatta öngörülen tanıma uymuyorsa verilen disiplin cezasının hukuka aykırı olacağı açıktır.
Aylıktan Kesme Cezası
Memurun brüt aylığından 1/30 ile 1/8 arasında kesinti yapılmasıdır.
Aylıktan Kesme Cezası Hangi Hallerde Verilebilir?
Devlet Memurları Kanunu’nun 125. maddesinin 1. fıkrasının (C) bendinde; “ aylıktan kesme cezası verilmesini gerektiren fiil ve haller sayılmıştır. Buna göre;
C – Aylıktan kesme : Memurun, brüt aylığından 1/30 – 1/8 arasında kesinti yapılmasıdır.
Aylıktan kesme cezasını gerektiren fiil ve haller şunlardır:
a) Kasıtlı olarak; verilen emir ve görevleri tam ve zamanında yapmamak, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasları yerine getirmemek, görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçleri korumamak, bakımını yapmamak, hor kullanmak,
b) Özürsüz olarak bir veya iki gün göreve gelmemek,
c) Devlete ait resmi belge, araç, gereç ve benzerlerini özel menfaat sağlamak için kullanmak,
d) Görevle ilgili konularda yükümlü olduğu kişilere yalan ve yanlış beyanda bulunmak,
e) Görev sırasında amirine sözle saygısızlık etmek,
f) Görev yeri sınırları içerisinde her hangi bir yerin toplantı, tören ve benzeri amaçlarla
izinsiz olarak kullanılmasına yardımcı olmak,
g) (Mülga: 13/2/2011 – 6111/111 md.) h) (Mülga: 13/2/2011 – 6111/111 md.)
ı) Hizmet içinde Devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak nitelikte davranışlarda bulunmak,
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125. maddesinin 1. fıkrasının (C) bendinin (ı) alt bendinde; “Hizmet içinde Devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak nitelikte davranışlarda bulunmak” fiili, aylıktan kesme cezası verilmesini gerektiren fiil ve haller arasında sayılmıştır.
125-C/(ı) maddesinde, hizmet içinde Devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak nitelikte davranışlarda bulunanların aylıktan kesme cezasıyla cezalandırılacağı hüküm altına alınmıştır.
Aylıktan Kesme Cezasında Zamanımı Süresi
–Soruşturma Zamanaşımı:
Disiplin cezası verilmesini gerektiren fiillerin öğrenildiği tarihten itibaren 1 ay içinde disiplin soruşturmasına başlanmadığı takdirde disiplin soruşturması açılamaz.
Disiplin Cezası Zamanaşımı :
Disiplin cezası verilmesini gerektiren fiillerin öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıl geçmişse disiplin cezası verilemez.
Devlet Memurları disiplin cezası verme süresi
Disiplin amiri aylıktan kesme cezasını soruşturmanın tamamlandığı günden itibaren 15 gün içinde vermek zorundadır.
Disiplin Cezasını Vermeye Yetkili Kişi
Aylıktan kesme disiplin cezasını ancak disiplin amiri verebilir. Buna uygun davranılmaması idari işlemin yetki unsurunu yasaklar ve idari işlemin iptaline yol açar.
Madde 127 – (Değişik: 12/5/1982 – 2670/33 md.)
Bu Kanunun 125 inci maddesinde sayılan fiil ve halleri işleyenler hakkında, bu fiil ve hallerin işlendiğinin öğrenildiği tarihten itibaren;
a) Uyarma, kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında bir
ay içinde disiplin soruşturmasına,
b) Memurluktan çıkarma cezasında altı ay içinde disiplin kovuşturmasına, Başlanmadığı takdirde disiplin cezası verme yetkisi zamanaşımına uğrar.
Disiplin cezasını gerektiren fiil ve hallerin işlendiği tarihten itibaren nihayet iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrar.
Karar süresi:
Madde 128 – (Değişik: 12/5/1982 – 2670/34 md.)
Disiplin amirleri uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarını soruşturmanın tamamlandığı günden itibaren 15 gün içinde vermek zorundadırlar.
Kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren hallerde soruşturma dosyası, kararını bildirmek üzere yetkili disiplin kuruluna 15 gün içinde tevdi edilir. Disiplin kurulu, dosyayı aldığı tarihten itibaren 30 gün içinde soruşturma evrakına göre kararını bildirir.
Memurluktan çıkarma cezası için disiplin amirleri tarafından yaptırılan soruşturmaya ait dosya, memurun bağlı bulunduğu kurumun yüksek disiplin kuruluna tevdiinden itibaren azami altı ay içinde bu kurulca, karara bağlanır.
