Usuli Kazanılmış Hak Nedir?

Mahkemenin, Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine, o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. “Usuli kazanılmış hak” olarak tanımlayacağımız bu olgu; mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirdiği gibi, mahkemenin kararını bozmuş olan Yargıtay Hukuk Dairesince; sonradan, ilk bozma kararı ile benimsemiş olduğu esaslara usuli kazanılmış hakka aykırı bir şekilde, ikinci bir bozma kararı verilememektedir. (1)

Mahkemenin, Yargıtay’ın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi, bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli kazanılmış hak gerçekleşebilir. (2)

Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Bir başka anlatımla, kesinleşmiş bu kısımlar, lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur. (3).

Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 04/02/1959 gün ve 1957/13 esas, 1959/5 karar, ve 09/05/1960 gün ve 1960/21 esas, 1960/9 sayılı kararlarında açıklandığı üzere Yargıtayca maddi hata sonucu verilen bir karara Mahkemece uyulmasına karar verilmesi halinde dahi usuli kazanılmış hak oluşturmayacağına dair kararı bulunmaktadır.

Kaynaklar :

1. 09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı, Hukuk Genel Kurulu’nun 12.07.2006 gün, 2006/9-508 E., 2006/521 sayılı kararı
2. Prof. Dr. Baki Kuru, Usuli Müktesep Hak (Usule İlişkin Kazanılmış Hak) Dr. A. Recai Seçkin’e Armağan, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No. 351 Ankara, 1974, sayfa 395 vd.
3. 04.02.1959 gün ve 13/5 sayılı YİBK

İLGİLİ;

➡️ Usuli Kazanılmış Hak İlkesinin  İstisnaları Nelerdir?

• Anayasa Mahkemesi, Türk Medenî Kanununun 166/4 maddesini oy çokluğu ile iptal etti.
• Anayasa Mahkemesi, arabuluculuk görüşmesinde toplantıya katılmayan tarafın yargılama giderinin tamamından sorumlu tutulacağını ve  bu taraf lehine vekâlet ücretine hükmedilmeyeceğini öngören düzenlemeyi iptal etti.
• EMLAK SİTELERİNDEKİ İLANLAR KİRA BEDELİNİN
  TESPİTİNE ESAS ALINIR MI?
• Temyiz süresini avukat kusurlu bir şekilde kaçırmış olsa dahi, sanık durumu sonradan öğrenmişse, yaptığı temyiz başvurusu süresinde yapılmış kabul edilir.
• Türkiye Barolar Birliği 2024 Avukat Spor Oyunları Antalya’da Başladı