Eziyet Suçu ve Cezası Nedir?

Eziyet Nedir?

• Türk Dil Kurumu Sözlüğünde eziyet “zulüm, sıkıntı ve güçlük” şeklinde tanımlanmıştır.
• İnsan haklarının en ağır ihlallerinden birini oluşturan işkence ve eziyet gibi eylemlerin yaptırıma bağlanması ve önlenmesi için gerekli tedbirlerin alınması hususunda çok sayıda uluslararası sözleşme düzenlenmiştir.

Bu kapsamda Türkiye,

• İnsan Hakları ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Avrupa Sözleşmesi;
• İşkenceye ve Diğer Zalimane, Gayriinsani veya Küçültücü Muamele veya Cezaya Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi ile
• İşkencenin ve Gayriinsani ya da Küçültücü Ceza veya Muamelenin Önlenmesine Dair Avrupa Sözleşmesine taraf olmuştur.
• Türkiye’nin de üyesi olduğu Birleşmiş Milletler Genel Kurulunca 10 Aralık 1948 tarihinde ilan edilen İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 5. maddesinde yer alan “Hiç kimse işkenceye, zalimane, gayriinsani, haysiyet kırıcı cezalara veya muamelelere tâbi tutulamaz.” hükmüne paralel olarak
• Anayasamızın 17/3. maddesinde “Kimseye işkence ve eziyet yapılamaz, kimse insan haysiyeti ile bağdaşmayan bir cezaya ve muameleye tabi tutulamaz” hükmü ile işkence ve eziyet yasaklanmış, 38/5. maddesinde de kişilerin kendisini ve kanunda gösterilen yakınlarını suçlayan bir beyanda bulunmaya veya bu yolda delil göstermeye zorlanamayacağı vurgulanmıştır.
• 5237 sayılı TCK’nın “Eziyet” başlıklı 96. maddesinin birinci fıkrası;
• “(1) Bir kimsenin eziyet çekmesine yol açacak davranışları gerçekleştiren kişi hakkında iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.…” biçiminde düzenlenmiş,
• Madde gerekçesi ise;
• “…Eziyet olarak, bir kişiye karşı insan onuruyla bağdaşmayan ve bedensel veya ruhsal yönden acı çekmesine, aşağılanmasına yol açacak davranışlarda bulunulması gerekir. Aslında bu filler de kasten yaralama, hakaret, tehdit, cinsel taciz niteliği taşıyabilirler. Ancak, bu filler, ani olarak değil, sistematik bir şekilde ve belli bir süreç içinde işlenmektedirler. Bir süreç içinde süreklilik arzeder bir tarzda işlenen eziyetin özelliği, işkence gibi, kişinin psikolojisi ve ruh sağlığı üzerindeki tahrip edici etkilerinin olmasıdır. Bu etkilerin uzun bir süre ve hatta hayat boyu devam etmesi, eziyetin bu kapsamda işlenen fillere nazaran daha ağır ceza yaptırımı altına alınmasını gerektirmiştir…” şeklinde açıklanmıştır.
• Eziyet suçu ile korunan hukuki değer kişilerin vücut bütünlüğü, haysiyet ve şerefleridir (1).
• Eziyet suçu serbest hareketli bir suç olup bu suçun faili herkes olabilir. Eziyet teşkil eden fiillerin kamu görevlisi olan kişilerce ve görevleriyle bağlantılı olarak işlenmesi hâlinde işkence; fiillerin belli bir süreç içerisinde sistematik olarak gerçekleştirilmemesi hâlinde ise kasten yaralama, hakaret gibi bağımsız suçlar gündeme gelecektir.
• Eziyet suçunun manevi unsuru genel kasttır. Suçun gerçekleşebilmesi için, insan onuruyla bağdaşmayacak surette kişinin bedensel veya ruhsal yönden acı çekmesine ya da aşağılanmasına yol açacak davranışlar yaptığını bilmesi ve istemesi yeterli olup kanuni düzenleme eziyetin belirli bir saik ile işlenmesini aramamıştır (2)
• TCK’nın “Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma” başlıklı 109. maddesi;
• “(1) Bir kimseyi hukuka aykırı olarak bir yere gitmek veya bir yerde kalmak hürriyetinden yoksun bırakan kişiye, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir.
• (2) Kişi, fiili işlemek için veya işlediği sırada cebir, tehdit veya hile kullanırsa, iki yıldan yedi yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.(3) Bu suçun;
• a) Silahla,
• b) Birden fazla kişi tarafından birlikte,
• c) Kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle,
• d) Kamu görevinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle,
• e) Üstsoy, altsoy veya eşe karşı,
• f) Çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı,
• İşlenmesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza bir kat arttırılır.
• (4) Bu suçun mağdurun ekonomik bakımdan önemli bir kaybına neden olması halinde, ayrıca bin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.
• (5) Suçun cinsel amaçla işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek cezalar yarı oranında artırılır.
• (6) Bu suçun işlenmesi amacıyla veya sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.” şeklinde düzenlenmiştir.
• Maddenin birinci fıkrasında; kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunun temel şekli düzenlenmiş, ikinci fıkrasında; suçun cebir, tehdit veya hile ile işlenmesi ve üçüncü fıkrasında ise; altı bend hâlinde, suçun silahla, birden fazla kişi ile birlikte, kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle, kamu görevinin sağladığı nüfuz kötüye kullanmak suretiyle, üstsoy, altsoy veya eşe karşı, çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı işlenmesi nitelikli hâller olarak yaptırıma bağlanmış, dördüncü fıkrasında; suçun netice sebebiyle ağırlaşmış hâline, beşinci fıkrasında; cinsel amaçla işlenen özgürlüğü kısıtlama suçuna yer verilmiş, altıncı fıkrasında ise; suçun işlenmesi amacıyla veya sırasında kasten yaralama suçunun sonucu itibarıyla ağırlaşmış hâllerinin gerçekleşmesi hâlinde, ayrıca bu suça ilişkin hükümlerin de uygulanacağı belirtilmiştir.

KAYNAKLAR :

1. Mahmut Koca-İlhan Üzülmez, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 6. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019, s. 300; Veli Özer Özbek, Koray Doğan, Pınar Bacaksız, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Seçkin Yayınevi, 14. Bası, 2019, s. 291; Sinan Altunç, Özel Ceza Hukuku, 2. Cilt, On İki Levha Yayıncılık, 1. Baskı, 2018, s. 373.
2. Durmuş Tezcan-Mustafa Ruhan Erdem-Murat Önok, Teorik-Pratik Ceza Hukuku, Seçkin Yayınevi, 12. Baskı, Ankara 2015, s. 289; Sinan Altunç, Özel Ceza Hukuku, 2. Cilt, On İki Levha Yayıncılık, 1. Baskı, 2018, s. 373; Handan Yokuş Sevük, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Adalet Yaynevi, 2. Baskı, s.66.).

• Kira Fark Alacağına İlişkin Alacak Davası; Tarafların Özgür İradeleri ile Kararlaştırdıkları Kira Sözleşmesimdeki Artış Kartına İlişkin Hükümlerin Uygulanması Gerektiği…
• AİHM temyiz mahkemesi olmayıp kural olarak delil değerlendirmesi yapamaz. Ancak “keyfilik” ve “açık hata” AİHM’in temyiz mahkemesi olmama kuralının istisnalarıdır.
• AİHM, Yalçınkaya Kararını Açıkladı.
• Mahpusların haberleşme hürriyeti
• AİHM; tutuklunun mektuplarının taranarak UYAP’a kaydedilmesi Özel ve Aile Hayatı’nın ihlalidir.