Kiracının kiralananı yeni alıcıların gezip görmesine izin vermesi davası- Kira sözleşmesi ile taraflar arasında yapılan yetki şartının geçersizliği…

• ÖZET:

• Davalı-kiracının kiralananı yeni alıcıların gezip görmesine izin vermediğini belirterek TBK’un 319/2 maddesi uyarınca kiralananı göstermeye izin verilmesini istemiştir. Davalı cevap dilekçesinde, yetki ilk itirazında bulunarak davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, kira sözleşmesinin 11. maddesindeki yetki şartı uyarınca İstanbul Mahkemelerinin yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
• 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 6.maddesinde; “ Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.”
• HMK’nın 10. maddesinde; “Sözleşmeden doğan davalar, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinde de açılabilir.”
• HMK’nın 17. maddesinde; “Tacirler veya kamu tüzel kişileri, aralarında doğmuş veya doğabilecek bir uyuşmazlık hakkında, bir veya birden fazla mahkemeyi sözleşmeyle yetkili kılabilirler. Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça dava sadece sözleşmeyle belirlenen bu mahkemelerde açılır.”
• Kamu düzenine ilişkin olan kesin yetki 6100 Sayılı HMK’nın 12. maddesinde; “Taşınmaz üzerindeki ayni hakka ilişkin veya ayni hak sahipliğinde değişikliğe yol açabilecek davalar ile taşınmazın zilyetliğine yahut alıkoyma hakkına ilişkin davalarda, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir. İrtifak haklarına ilişkin davalar, üzerinde irtifak hakkı kurulan taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinde açılır.” biçiminde düzenlenmiştir.
• Taraflar arasında düzenlenen, karşılıklı şahsi borç ilişkisi doğuran ancak taraflar arasında ileri sürülebilen kira sözleşmesine dayanılmakta olup, gayr-ı menkulün aynına ilişkin kesin yetki söz konusu değildir. Diğer taraftan taraflar tacir olmadığından HMK.’un 17.maddesi gereği yetki sözleşmesi yapamazlar. Dolayısıyla sözleşmenin 11.madde hükmü geçersizdir.

Karar İçeriği

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi

2015/6831 E. , 2016/3252 K.

“İçtihat Metni”
MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi

Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kiralananı göstermeye izin davasına dair karar, davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü.
Dava, TBK’un 319/2 maddesi uyarınca kiralananı göstermeye izin istemine ilişkindir. Mahkemece, kira sözleşmesinde karalaştırılan yetki şartı uyarınca İstanbul Mahkemelerinin yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiş, karar, davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı dava dilekçesinde; Davalı ile 01.07.2006 başlangıç 31.12.2006 bitiş tarihli konut olarak kullanılmak üzere kira sözleşmesi imzalandığını, davacı kurum organı olan … Yönetim Kurulu kararı ile mecurun satışına karar verildiğini, 14.11.2014 tarihli yazı ile davalıya bildirimde bulunulduğunu ancak davalı-kiracının kiralananı yeni alıcıların gezip görmesine izin vermediğini belirterek TBK’un 319/2 maddesi uyarınca kiralananı göstermeye izin verilmesini istemiştir. Davalı cevap dilekçesinde, yetki ilk itirazında bulunarak davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, kira sözleşmesinin 11. maddesindeki yetki şartı uyarınca İstanbul Mahkemelerinin yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 6.maddesinde; “ Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.” 10.maddesinde; “Sözleşmeden doğan davalar, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinde de açılabilir.” 17.maddesinde; “Tacirler veya kamu tüzel kişileri, aralarında doğmuş veya doğabilecek bir uyuşmazlık hakkında, bir veya birden fazla mahkemeyi sözleşmeyle yetkili kılabilirler. Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça dava sadece sözleşmeyle belirlenen bu mahkemelerde açılır.”
Kamu düzenine ilişkin olan kesin yetki 6100 Sayılı Yasanın 12. maddesinde; “Taşınmaz üzerindeki ayni hakka ilişkin veya ayni hak sahipliğinde değişikliğe yol açabilecek davalar ile taşınmazın zilyetliğine yahut alıkoyma hakkına ilişkin davalarda, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir. İrtifak haklarına ilişkin davalar, üzerinde irtifak hakkı kurulan taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinde açılır.” biçiminde düzenlenmiştir.
Somut olay da; taraflar arasında düzenlenen, karşılıklı şahsi borç ilişkisi doğuran ancak taraflar arasında ileri sürülebilen kira sözleşmesine dayanılmakta olup, gayr-ı menkulün aynına ilişkin kesin yetki söz konusu değildir. Diğer taraftan taraflar tacir olmadığından HMK.’un 17.maddesi gereği yetki sözleşmesi yapamazlar. Dolayısıyla sözleşmenin 11.madde hükmü geçersizdir.

./..
Davacı, davalının ikametgahı ve sözleşmenin icra edildiği aynı zamanda gayr-ı menkulün bulunduğu yer mahkemesi olan İzmir/Karşıyaka Sulh Hukuk Mahkemesinde dava açtığına göre davanın yetkili mahkemede açıldığının kabulü gerekir. Buna göre, işin esasına girilerek oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile yetkisizlik kararı verilmiş olması doğru değildir.
Hüküm bu nedenle bozulması gerekir.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle davacının temyiz itirazlarının kabulü ile 6100 sayılı HMK.ya 6217 Sayılı Kanunla eklenen geçici 3.madde hükmü gözetilerek HUMK.nın 428. maddesi uyarınca kararın BOZULMASINA, istek halinde peşin alınan temyiz harcının temyiz edene iadesine, 21/04/2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

• Muris Muvazaası – Tapu İptal ve Tescil Davası
• Mirasçıların, borca itirazlarında, mirasın reddi için sulh hukuk mahkemesine başvurduklarını belirtmesi – İtirazın iptali davası – Yargılama giderleri
• Anayasa Mahkemesi;Devam eden ceza yargılaması sebebiyle avukatlık yapması engellenen bir çok başvurucunun dosyasını birleştirdiği yargılamada “özel hayata saygı hakkı”nın ihlal edildiğine karar vermiştir.
• Gerekçeli kararın sanık müdafiinin daimi işçisine tebliğ edildiği ancak tebliğin muhatap yerine neden çalışanına yapıldığının tebligat parçasına yazılmadığı olayda tebligat usulsüzdür, öğrenme ile yapılan temyiz geçerlidir.
• İstinaf dilekçesinde ileri sürülmeyen bir konu, temyiz dilekçesinde de ileri sürülemez.