Çekin süresinde muhatap bankaya ibrazı-Banka tarafından “karşılıksızdır” işlemi yapılmaması- “Karşılıksızdır işlemi yapılmasına sebebiyet verme” suçu!

Çekin süresinde yetkili hamil tarafından muhatap bankaya ibrazında, şayet yeterli karşılığı bulunmamasına rağmen, banka tarafından ileri sürülen değişik gerekçelerle 5941 sayılı Kanun’un 3/4. maddesi gereği “karşılıksızdır” işlemi yapılmamışsa, çek hesabında yeterli karşılığı bulundurmakla yükümlü gerçek kişinin “karşılıksızdır işlemi yapılmasına sebebiyet verme” suçundan dolayı cezalandırılmasının mümkün olmadığı…

Çek keşidecisinin satım konusu malları aldığı kabul edildiğinden
dava konusu çeklerin avans olarak verildiğini, malları teslim almadığını çek keşidecisinin ispatlaması gerekir.

Çek bir ödeme vasıtasıdır. Alım satım ilişkisinde asıl olan peşin satıştır. Buna göre çek keşidecisinin satım konusu malları aldığı kabul edilmelidir
Dava konusu çeklerin avans olarak verildiğini,malları teslim almadığını çek keşidecisinin ispatlaması gerekir.

Çekin süresinde muhatap bankaya ibrazında, yeterli karşılığı bulunmamasına rağmen, banka tarafından değişik gerekçelerle “karşılıksızdır” işlemi yapılmamışsa, çek keşidecisi “karşılıksızdır işlemi yapılmasına sebebiyet verme” suçundan cezalandırılamaz.

Çekin süresinde  muhatap bankaya ibrazında, yeterli karşılığı bulunmamasına rağmen, banka tarafından değişik gerekçelerle “karşılıksızdır” işlemi yapılmamışsa, çek keşidecisi “karşılıksızdır işlemi yapılmasına sebebiyet verme” suçundan cezalandırılamaz.

Bir ticari ilişki olmadan verilen çek kayıtsız ve şartsız bir ödeme vaadini içermediğinden kambiyo vasfı taşımayan bu belge nedeniyle keşideci hakkında kambiyo senetlerine özgü yolla takip yapılması mümkün değildir.

TTK’nun 780/1. maddesinin (b) bendinde çekin kayıtsız ve şartsız belirli bir bedelin ödenmesi için havaleyi içermesi gerektiği, 781. maddesinde de bu unsuru içermeyen bir senedin çek sayılmayacağı hükme bağlanmıştır.

Alacaklının çekin lehtarı, borçlunun çekin keşidecisi olduğu görülmüş, alacaklının ceza dosyasındaki beyanında açıkça borçlu ile aralarında hiçbir ticari ilişki olmadığını, borçluyu tanımadığını ikrar ettiği göz önünde bulundurulduğunda bu durumda çek kayıtsız ve şartsız bir ödeme vaadini içermediğinden kambiyo vasfı taşımayan bu belge nedeniyle borçlu hakkında kambiyo senetlerine özgü yolla takip yapılması mümkün değildir.

Cirantalar Çek Tazminatından Sorumlu Değildir.

4 min read

6102 sayılı TTK’nun 818/1. maddesinin (g) bendi göndermesi ile çekler hakkında da uygulanması gereken aynı Kanunun 702/1. maddesi gereğince;

aval veren kişi, kimin için taahhüt altına girmişse aynen onun gibi sorumlu olur. Bu itibarla keşideci ve keşideci lehine aval veren dışında cirantaların çek tazminatından sorumlu olmayacağı açıktır.

Çek tedavüle çıktıktan sonra ödenerek ilk cirantaya döndükten sonra tekrar tedavüle çıktığında ikinci tedavülden önceki ikinci cirantanın sorumluluğu bulunmamaktadır.

Şikayetçi borçluya karşı müracaat borçlusu durumunda olan ilk cirantanın çeki ciro yoluyla eline geçirmesi ve yeniden tedavüle koyarak başkasına ciro etmesi mümkün ise de 

Çekin, ilk ciranta tarafından ciro edildikten sonra, ikinci ciranta tarafından tekrar ilk cirantaya ciro edilmesi ve ilk cirantanın da 6102 sayılı TTK’nun 788. maddesi koşullarında yeniden çeki tedavüle çıkararak ciro etmesi halinde, ikinci tedavülden önceki ikinci cirantanın sorumluluğu kalmamaktadır.

İcra takibinde takibe konu çekte cirolarının üstü çizili olduğu gerekçesi ile kendilerine karşı takip yapılamayacağına ilişkin itiraz borca itiraz niteliğindedir.

İcra takibinde takibe konu çekte cirolarının üstü çizili olduğundan kendilerine karşı takip yapılamayacağına ilişkin itiraz

İİK.’nun 168/5. maddesine dayalı borca itiraz niteliğindedir. Dolayısıyla, itiraz hakkında İİK.’nun 169/a maddesinin uygulanması gerekmekte olup, anılan maddenin 5. fıkrasında;

“İtirazın kabulü kararı ile takip durur” hükmüne yer verilmiştir.

Çek, düzenlendiği yerde ödenecekse on gün; düzenlendiği yerden başka bir yerde ödenecekse bir ay içinde muhataba ibraz edilmelidir.

6102 sayılı TTK’nun 808/1-b maddesi gereğince; 

çekin süresinde muhatap bankaya ibraz edildiği, ibraz günü de gösterilmek suretiyle, çekin üzerine yazılmış olan tarihli bir beyanla tespit edilmelidir. Aksi takdirde alacaklı müracaat hakkını kaybeder.

Öte yandan, 6102 sayılı TTK’nun 796/1. maddesi gereğince; bir çek, düzenlendiği yerde ödenecekse on gün; düzenlendiği yerden başka bir yerde ödenecekse bir ay içinde muhataba ibraz edilmelidir.

Vekilin asil adına çek tanzim edebilmesi için özel yetki gerekli olup çekin “vekaleten” imzalandığı yazılmasa dahi vekalet veren, vekil tarafından imzalanan çekten dolayı sorumludur.

Vekilin vekaletnamesinde kambiyo taahhüdünde bulunma yetkisi varsa, asil adına çek tanzim edebilir. Çekin “vekaleten” imzalandığı yazılmasa dahi vekalet veren, vekil tarafından imzalanan çekten dolayı sorumludur.