Kıymetli evrakın zayii nedeniyle iptali isteminde görevli mahkeme Asliye Ticaret Mahkemesi’dir.

• ÖZET;
• ➡️ Davacının TTK 757. maddesine göre hamilin yerleşim yeri olan yetkili … Mahkemelerinde davayı açmış olduğu görülmekle, kesin yetki kuralı re’sen gözetilerek yetkisizlik kararı verilmiştir.
• Dava tarihinden önce 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 818/I-s. maddesi, poliçenin iptale ilişkin 757 ilâ 763. madde hükümlerinin çek yönünden de uygulanacağı yönünde düzenleme sevk etmiş olup, aynı Kanunun 757/I. maddesi ve 30.06.2012 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren ve 6102 sayılı TTK’nın 4 ve 5. maddelerinde değişiklik öngören 6335 sayılı Kanun gereğince kıymetli evrakın zayii nedeniyle iptali isteminde görevli mahkemenin Asliye Ticaret Mahkemesi olduğu düzenlenmiştir.
• Türk Ticaret Kanunun 757/1. maddesinde iradesi dışında poliçe elinden çıkan kişinin, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebileceği, 759/1. maddesinde ise poliçeyi eline geçiren kişi bilinmiyorsa, poliçenin iptaline karar verilmesi istenebileceği hususu düzenlenmiştir.
• Somut olayda davacı vekilinin, iptali istenen çekin davacının elinde iken zayi olduğunu beyan etmesine ve talepte bulunanın yerleşim yerinin de …/ … olmasına göre, uyuşmazlığın … 1.Asliye Hukuk (ticaret mahkemesi sıfatıyla) Mahkemesince görülüp, sonuçlandırılması gerekmektedir.

Çek İptali Davası Emsal Yargıtay Kararları

Karar İçeriği

Yargıtay 5. Hukuk Dairesi        

 2021/10196 E.  ,  2021/13170 K.

“İçtihat Metni”

MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

Kıymetli evrakın iptali istemine ilişkin olarak açılan davada … 1.Asliye Hukuk Mahkemesi ve … Batı Asliye Ticaret Mahkemesince ayrı ayrı görevsizlik ve yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı bölge adliye mahkemesinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan adlî yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
– K A R A R –
Dava, kıymetli evrakın kaybı nedeni ile iptaline istemine ilişkindir.
… 1.Asliye Hukuk ( ticaret mahkemesi sıfatıyla) Mahkemesince, talebin çekişmesiz yargı işi olan zıyaı nedeniyle çek iptali istemine ilişkin olduğu, çekişmesiz yargı işlerinde yetkinin kesin nitelikte olduğu, zıyaı halinde borçlunun yerleşim yerindeki Asliye Ticaret mahkemesinden talepte bulunulacağı, borçlunun yerleşim yerinin Cumhuriyet mahallesi, … caddesi, No:15 İç kapı No:4 … / … olduğu ve mahkemenin yetkisiz olduğu gerekçesiyle davanın usulden reddine , HMK 20. maddesi gereğince kararın kesinleşmesine müteakip iki hafta içerisinde talep halinde dosyanın yetkili ve görevli … Batı Asliye Ticaret Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
… Batı Asliye Ticaret Mahkemesince, davacının talebinin dayanağı TTK’nın 757 vd. Maddeleri olup iradesi dışında çek/bono elinden çıkan kimse, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki Asliye Ticaret Mahkemesine müracaatla davayı açabilir. Somut uyuşmazlıkta, davacının (çeki kaybeden hamilin) yerleşim yeri (adresi) …/… olarak bildirilmiştir.İptali istenen çek yönünden muhatab bankanın da … Bankası … … Şubesi olması karşısında, ödeme yerinin de burası olacağı anlaşılmıştır. Bu durumda davanın, davacının TTK 757. maddesine göre hamilin yerleşim yeri olan yetkili … Mahkemelerinde davayı açmış olduğu görülmekle, kesin yetki kuralı re’sen gözetilerek yetkisizlik kararı verilmiştir.
Dava tarihinden önce 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 818/I-s. maddesi, poliçenin iptale ilişkin 757 ilâ 763. madde hükümlerinin çek yönünden de uygulanacağı yönünde düzenleme sevk etmiş olup, aynı Kanunun 757/I. maddesi ve 30.06.2012 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren ve 6102 sayılı TTK’nın 4 ve 5. maddelerinde değişiklik öngören 6335 sayılı Kanun gereğince kıymetli evrakın zayii nedeniyle iptali isteminde görevli mahkemenin Asliye Ticaret Mahkemesi olduğu düzenlenmiştir. Aynı Kanunun 757/1. maddesinde iradesi dışında poliçe elinden çıkan kişinin, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebileceği, 759/1. maddesinde ise poliçeyi eline geçiren kişi bilinmiyorsa, poliçenin iptaline karar verilmesi istenebileceği hususu düzenlenmiştir.
Somut olayda davacı vekilinin, iptali istenen çekin davacının elinde iken zayi olduğunu beyan etmesine ve talepte bulunanın yerleşim yerinin de …/ … olmasına göre, uyuşmazlığın … 1.Asliye Hukuk (ticaret mahkemesi sıfatıyla) Mahkemesince görülüp, sonuçlandırılması gerekmektedir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle, 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri ile 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince … 1.Asliye Hukuk (ticaret mahkemesi sıfatıyla) Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 15/11/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi

• ÖZET;
• ➡️ Mahkemece tüm dosya kapsamına göre, zayi nedeniyle çek iptali davasının, işin niteliği ve meydana getireceği hukuki sonuçları itibariyle bu tür davayı açma yetkisinin hamile ait olduğu, keşidecinin bu yasal yükümlere dayanarak çek iptal davası açma hakkının bulunmadığı…

Karar İçeriği

Yargıtay 11. Hukuk Dairesi         

2017/5203 E.  ,  2019/1679 K.

“İçtihat Metni”

MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ


TÜRK MİLLETİ ADINA

Hasımsız olarak görülen davada … … 6. Asliye Ticaret Mahkemesince verilen 18/03/2016 tarih ve 2015/1308-2016/207 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesinin davacı vekili tarafından istenildiği ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, dava konusu … T.A.Ş şubesi muhataplı, 1990 yıllarına ait 11 adet çek yapraklarının hiç kullanılmadığı ve bankaya ibraz edilmediğini, söz konusu çeklerle ilgili dava dışı bankanın ödeme talebinin hukuka aykırı olduğunu belirterek müvekkilinin zarara uğramaması için dava konusu çeklerin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece tüm dosya kapsamına göre, zayi nedeniyle çek iptali davasının, işin niteliği ve meydana getireceği hukuki sonuçları itibariyle bu tür davayı açma yetkisinin hamile ait olduğu, keşidecinin bu yasal yükümlere dayanarak çek iptal davası açma hakkının bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davacı vekilinin tüm temyiz itirazları yerinde değildir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı, davacı vekilinin bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı bakiye …,00 TL temyiz ilam harcının temyiz edenden alınmasına, 28/02/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi

• ÖZET;
• ➡️ Davaya konu çeklerin henüz şubeye ibraz edilmemiş bedellerinin ödenmemiş olduğunun bildirildiği, boş çek yapraklarının kıymetli evrak vasfını taşımadığı, bu nedenle zayi nedeni ile iptal davasına konu edilemeyeceği, çekin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkının lehdar ve hamile tanınmış bir hak olduğu, keşidecinin bu yasal hükümlere dayanarak iptal davası açma hakkı bulunmadığı, somut durumda davaya konu kılınabilecek çekin çek vasfını kazandıktan sonra rıza hilafına elden çıkan çek olması gerektiği, bu hali ile davanın açılması şartının oluşmadığı, davacının dava açmasında hukuki menfaatinin bulunmadığı…

Karar İçeriği

Yargıtay 11. Hukuk Dairesi         

2016/9861 E.  ,  2018/3112 K.

“İçtihat Metni”

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Hasımsız olarak görülen davada … …. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce verilen 14/01/2016 tarih ve 2015/258-2016/9 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davacı tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı, müşterisi bulunduğu … Şekerbank Şubesinin 17102552 müşteri hesap numarasına ait çek karnesinden, çok sayıda çeki kaybettiğini, çeklerin tanımadığı kişiler tarafından piyasaya sürülme ihtimali olduğunu ileri sürerek çeklerin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, tüm dosya kapsamına göre, Şekerbank’a yazılan müzekkereye verilen cevapta davaya konu çeklerin henüz şubeye ibraz edilmemiş bedellerinin ödenmemiş olduğunun bildirildiği, boş çek yapraklarının kıymetli evrak vasfını taşımadığı, bu nedenle zayi nedeni ile iptal davasına konu edilemeyeceği, çekin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkının lehdar ve hamile tanınmış bir hak olduğu, keşidecinin bu yasal hükümlere dayanarak iptal davası açma hakkı bulunmadığı, somut durumda davaya konu kılınabilecek çekin çek vasfını kazandıktan sonra rıza hilafına elden çıkan çek olması gerektiği, bu hali ile davanın açılması şartının oluşmadığı, davacının dava açmasında hukuki menfaatinin bulunmadığı, hukuki menfaatin dava şartı olduğu, dava şartının varlığı veya yokluğunun mahkemece re’sen araştırılması gerektiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı temyiz etmiştir.
Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davacının tüm temyiz itirazları yerinde değildir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı, davacının bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı bakiye 6,70 TL temyiz ilam harcının temyiz edenden alınmasına, …/04/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.